Eiríkur Guðmundsson

Ríkisstjórnin hefur nú setið í rúmt ár. Enn eru menn að bíða eftir að eitthvað gerist í atvinnuuppbyggingu, Samtök Atvinnulífsins hafa sagt sig frá hinum fræga stöðugleikasáttmála vegna þess hve seint og illa gengur að þeirra mati.

Það hefur þó ekki vantað hugmyndir, sem betur fer líka. Þær eru þó misgóðar, eins og alltaf er hætt við. Sú slakasta sem fram hefur komið er samt sem áður sú sem fram kom í síðustu viku og fól í sér að einkarekið herfyrirtæki frá Hollandi fengi inn á Keflavíkurflugvelli. Ótrúlegt en satt þá voru einhverjir tilbúnir að tala fyrir þessari hugmynd. Þoturnar sem kæmu væru ekki vopnaðar, og þannig var reynt að breiða yfir það að þetta fyrirtæki er ekkert annað en her. Þoturnar eru notaðar til að þjálfa flugmenn í bardögum, flugmenn í bardögum reyna sitt besta til að skjóta niður óvinaþotur. Eftir því sem þú ert betur þjálfaður aukast líkurnar á því að þú hittir. Menn skulu heldur ekki gleyma því að þegar þú skýtur niður óvinaþotu ertu í leiðinni að taka líf þess sem í henni er. Rök þeirra sem héldu þessu standast því enga skoðun.

Það vissu þeir þó sennilega best sjálfir enda var oftast bætt við að staða okkar væri það slæm að Ísland hefði hreinlega ekki efni á því að segja nei. Allt þyrfti að gera og alla kosti þyrfti að skoða. Vissulega er rétt að staðan er ekki góð, atvinnuleysi er mikið og það er hreinlega nauðsynlegt að reyna nánast allt til að smyrja hjól atvinnulífsins, svo maður noti þá stórskemmtilegu klisju. En ég tek fram nánast allt!

Fyrirtæki tengd stríðsrekstri eiga ekki að vera velkominn hingað til lands. Við eigum ekki að vera það nauðbeygð að við glötum virðingu okkar. Þá er ég ekki síður að tala um sjálfsvirðingu okkar en annarra þjóða. Erum við það nauðbeygð að virðingunni sé fórnandi? Það að tengja landið okkar á einhvern hátt við stríð er fyrir neðan okkar virðingu. Þrátt fyrir að útlitið sé svart hér heima eigum við ekki að senda þau skilaboð út til alheimsins að við séum tilbúin í að styðja við hernaðaruppbyggingu. Eru íslendingar nokkuð búnir að gleyma Íraksstríðinu sem er svartur blettur á sögu Íslands, þar sem tveir menn tóku þá ákvörðun að setja nafn landsins okkar á lista viljugra þjóða.

Að sjálfssögðu verður eitthvað að gera hér á landi, og það er alveg rétt að á Keflavíkurflugvelli er ýmislegt til staðar sem gæti nýst í uppbyggingunni. Þar vil ég frekar sjá einkarekið sjúkrahús en þetta, reyndar flest allt en eitthvað sem tengist stríði. Það er nefnilega ekki hægt að bera saman fyrirtæki eins og það hollenska og einkarekið sjúkrahús. Annað fyrirtækið bjargar mannslífum en hitt eyðir þeim.

Ég verð að viðurkenna að ég er einn af þeim sem versla ennþá í Bónus, svona stöku sinnum. Í gær skaust ég þar inn m.a. til þess að versla mjólk. Inni í mjólkurkælinum sá ég mann sem mér fannst ég kannast við. Ég var nýbúinn að átta mig á að þarna var á ferðinni sjálfur Jóhann Sigurjónsson, forstjóri Hafrannsóknarstofnunarinnar, holdi klæddur við hliðina á mér þegar að kom maður sem heilsaði honum. Þegar þeir höfðu spurt hvorn annan um daginn og veginn spurði aðkomumaðurinn Jóhann að því hvort að þeir ætluðu ekkert að fara til þess að auka kvótann. Svarið hjá Jóhanni var stutt og laggott. Allir þeir sem tala fyrir kvótaaukningu eru hálfvitar! Hann tók það reyndar sérstaklega fram að aðkomumaðurinn væri undanskilinn þeirri reglu. Ég tek það fram að ég lagði mig ekki mikið í frammi við að "hlera" þetta samtal. Þegar þarna var komið við sögu var ég á leiðinni út úr kæliklefanum.

Nú skal ég ekki segja til um hvort að tilsvarið átti að vera eitthvert grín í ætt við Þráin Bertelsson, en í það minnsta urðu tilsvörin ekki fleiri.

Þetta svar gefur reyndar ágæta mynd af því hugmyndafræðilega gjaldþroti sem Hafró er komið í. Það er orðið það mikið að öll röksæmdafærsla er kominn út á hafsauga, eða kannski er bara svo langt síðan að Jóhann hefur talað við Friðrik J.

Það voru mikil læti yfir icesave-málinu í þinginu, eins og fólk man væntanlega eftir. Undir það síðasta var örvænting stjórnarandstöðunnar, Framsóknar- og Sjálfstæðisflokks, orðin svo mikil að áður óþekkt lýðræðisást hafði tekið sér bólfestu í hjörtum þingmanna þeirra. Eða svo hélt fólk.
Fólkið í landinu skyldi fá að greiða atkvæði um samninginn, því voru stjórnarflokkarnir langt í frá sammála. Þó svo að það væru sömu flokarnir sem mest börðu sér á brjóst yfir ást sinni á lýðræðinu. Sú ást var reyndar eins og í Hollywood-hjónabandi, þar sem ástin er gríðarleg rétt áður en gengið er upp að altarinu, en dvínar svo fljótt þegar að brúðkaupið er yfirstaðið.

Samt var reynt. Tillögur voru fluttar þess efnis að vísa skyldi málinu í þjóðartakvæðagreiðslu. Allt kom fyrir ekki. En þá kom forseti vor, Ólafur Ragnar, á hvíta hestinum og gerði það sem stjórnarandstöðunni mistókst. Að skjóta málinu í dóm þjóðarinnar. Þá áætluðu nú margir að bros myndu loks birtast á andlitum formanna þeirra flokka sem börðust fyrir nákvæmlega því inn á Alþingi. Svo var alls ekki. Upp úr dúrnum kom að allar tillögur þess efnis um að þjóðin fengi að segja sitt álit voru í raun og veru ekkert nema blekking.

Forsetinn var nefnilega ekki fyrr búinn að sópa málinu af sínu borði, en að farið var að tala um að nú þyrfti að ná þverpólitískri sátt um málið. Það tók ekki nema 15 mánuði að komast að þeirri niðurstöðu.

Það sýndi sig í þessu máli, að vilji fjórflokksins til að leyfa þjóðinni að segja sitt álit er ekki mikill, ef nokkur. Það fylgir ekki hagsmunum þeirra að skerða vald sitt yfir þjóðinni með því að leyfa henni að ráða sínum málum sjálfri. Þess vegna fannst sú samstaða sem um var talað fyrir ári síðan, og menn voru svo hrifnir af rétt fyrir kosningar. Rétt eins og í hjónaböndum í Hollywood þá dvínaði sú hrifning nánast um leið og gengið var frá altarinu.

Samstaðan eða samvinnan sem nú er í gangi, er því í rauninni samstaða um að halda völdunum á sem fæstum höndum.

	Skýrist á næstu klukkustundum
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Það var alvarleg frétt sem birtist á visir.is 5.febrúar síðastliðin, og fékk að mínu mati ekki næga athygli fjölmiðla. Þar var sagt frá skipverja á Sturlaugi Böðvarssyni AK sem var haldið gangandi á sprengitöflum og súrefni, svo að notuð séu hans eigin orð. Maðurinn sem reyndist vera með hjartasjúkdóm var staddur sjötíu mílur frá landi, og þar með næsta spítala. Samband var haft við þyrlu Landhelgisgæslunnar, en þaðan bárust þau svör að ekki væri hægt að sækja sjómanninn þar sem að aðeins ein þyrla væri á vakt. Samkvæmt starfsreglum LHG er ekki gert ráð fyrir því að þyrla fari lengra en 20 sjómílur frá landi þegar þannig stendur á. Vegna þessa þurfti að sigla með manninn til hafnar í Reykjavík, þar sem hann komst loks undir læknishendur, og í bráðaaðgerð, heilum 10 klukkutímum frá því að hann kenndi sér meins.

Á síðastliðnu ári hefur Landhelgisgæslan mátt þola umtalsverðan niðurskurð. Flugmönnum var sagt upp í fyrra auk þess sem gæslunni hefur verið gert að skera niður kostnað sinn um 300 milljónir króna á þessu ári. Frá því að flugmönnunum var fækkað hefur ekki verið hægt að manna báðar þyrlurnar, eins og áður. Það þarf ekki að fjölyrða um hversu gríðarleg áhrif þessi niðurskurður hefur á öryggi sjómanna okkar íslendinga. Í ofanálag hefur nú verandi velferðarstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur ráðist í að afnema sjómannaafsláttinn í þrepum. 1. janúar 2014 mun hann verða úr sögunni. Í athugasemdum við fjárlagafrumvarpið, er talað um að forsendur fyrir sjómannaafslættinum hafi breyst mjög frá því sem áður var. Þar er meðal annars nefndar langar fjarvistir frá heimili og slæmar vinnuaðstæður. Það er kolrangt. Vissulega er allur gangur á því hversu lengi menn eru út á sjó hverju sinni, og einhverjar starfstéttir búa einnig við slíkt. Munurinn er hins vegar sá að þær eru með fast land undir fótum. Það getur svo ekki flokkast annað en sem slæmar vinnuaðstæður að búa við það að ef þú ert svo óheppinn að veikjast eða slasast lengra frá landi en 20 sjómílur sé alls ekkert víst hvort að hjálp sé í boði til að koma þér undir læknishendur.

Samt sem áður var ráðist í þessa skerðingu, þrátt fyrir að aðilar sjávarútvegsins mótmæltu á fundi efnahags- og skattanefndar. Fyrir kosningarnar í fyrra hitti ég ungan sjómann á Akureyri sem mætti á kosningaskrifstofu Frjálslynda flokksins með litlu fjölskylduna sína, konu og unga dóttur. Hann hafði áhyggjur af þeim niðurskurði sem þá hafði þegar verið boðaður hjá Landhelgisgæslunni. Við ræddum til að mynda um hugmyndir um hátekjuskatt, sem að margir sjómenn myndu greiða, með eða án sjómannaafsláttar. Þessi ungi sjómaður sagðist glaður myndi leggja sitt af mörkum til ríkissjóðs, en það væri þá eðlileg krafa að hann þyrfti ekki að hafa áhyggjur af öryggi sínu. Mikið er ég sammála honum.

Hvað er að ávinnast með afnámi sjómannaafsláttar? Samkvæmt frétt frá ríkisskattstjóra, frá júlí í fyrra,fengu 5.736 sjómenn rétt rúman 1,1 milljarð kr. í  sérstakan skattaafslátt vegna vinnu til sjós á síðasta ári. Samkvæmt frumvarpi velferðarstjórnarinnar er gert ráð fyrir því að lækka sjómannaafsláttinn um 25% á ári fram til ársins 2014 eins og fyrr segir. 275 milljónir ættu því að fást í kassann þetta árið. Þegar að Ragna Árnadóttir var spurð um stöðu gæslunnar í kjölfar fréttarinnar sem ég vitnaði í hérna í byrjun sagði hún einfaldlega að þetta væri ekki gott og að þessu þyrfti að breyta, alveg eins og talað úr munni ráðherra með flokkskírteini í Samfylkingunni. Svipuð var reyndar yfirlýsing hennar á Alþingi fyrir rétt tæpu ári. Síðan hefur lítið gerst. Hérna blasir við okkur enn eitt dæmið um það hversu vanhæf þessi ríkisstjórn er til að leita leiða til að ná sátt um þá hluti sem hún tekur sér fyrir hendur. Það þarf ekki mörg háskólapróf til að sjá að með því að veita þeim peningum sem fást með afnámi sjómannaafláttarins til Landhelgisgæslunnar væri í það minnsta stórt skref stigið til betri vegar. Þeir peningar kæmu í raun úr vasa sjómanna, þeirra sem mest þurfa á þjónustu gæslunnar að halda. Ríkissjóður héldi eftir sem áður þeim fjármunum sem skornir voru af til að byrja með. Ég get ekki ímyndað mér annað en að sjómenn væru þá í það minnsta sáttari með sína skerðingu, við hin gætum svo andað aðeins léttar yfir því að mennirnir sem skapa svo stóran hluta af tekjum þjóðarbúsins væru í það minnsta töluvert öruggari í starfi sínu.